Najbardziej ryzykowne i najbezpieczniejsze zachowania seksualne

Osoby zakażone HIV mogą mieć udane i satysfakcjonujące życie seksualne. Warunek podstawowy to nienarażanie drugiej osoby na ryzyko zakażenia.

Jak ocenić czy zachowanie seksualne jest ryzykowne?

Ryzykowne zachowanie to każde zachowanie, w trakcie którego można zakazić się HIV. Ryzykowne zachowanie seksualne to każdy rodzaj seksualnego kontaktu, w trakcie którego błona śluzowa (na czubku penisa, przy ujściu cewki moczowej, w odbycie, oku, nosie, jamie ustnej czy w drobnych uszkodzeniach skóry) jednej osoby styka się z krwią lub spermą. Przy szacowaniu ryzyka konkretnego zachowania bierze się pod uwagę kilka rzeczy:

• rodzaj potencjalnie zakaźnego płynu, który ma kontakt z błoną śluzową; najbardziej zakaźne są krew i sperma;
• ilość płynu - im większa ilość płynu tym potencjalnie większe ryzyko kontaktu z większą powierzchnią błony śluzowej;
• powierzchnia kontaktu śluzówki z materiałem potencjalnie zakaźnym: im większa powierzchnia kontaktu tym większe ryzyko przeniknięcia wirusa do krwioobiegu;
• czas kontaktu - dłuższa ekspozycja śluzówki na materiał zakaźny (np. spermę) znacząco zwiększa ryzyko zakażenia;
• liczba kontaktów seksualnych oraz praktykowane zachowania seksualne;
• istnienie uszkodzeń w obrębie śluzówki narządów płciowych, jamy ustnej, odbytu;
• poziom wiremii – ryzyko zakażenia zwiększa się, gdy partner zakażony HIV ma wysoki poziom wiremii we krwi.

Warto wiedzieć, że poziom wiremii jest najwyższy:

• bezpośrednio po zakażeniu przez okres około dwóch tygodni,
• w momencie przerwania przyjmowaniu leków antyretrowirusowych, gdy bardzo szybko zwiększa się tempo i ilość replikacji HIV w komórkach CD4,
• w momencie znacznego obniżenia poziomu odporności; niewykrywalna wiremia we krwi nie musi oznaczać, że podobny niski poziom jest również w wydzielinach narządów płciowych.

Podstawową zasadą szacowania ryzyka jest odpowiedź na trzy pytania:

• Jaki płyn zakaźny się pojawił?
• Z czym miał kontakt?
• Jak długo?

Najbardziej ryzykowne formy aktywności seksualnej

Przy tych zachowaniach ryzyko zakażenia wirusem HIV jest wysokie:

• rola biernego partnera podczas stosunku doodbytniczego;
• stosunek oralny zakończony wytryskiem w usta; ryzyko zakażenia zwiększają uszkodzenia, obtarcia i chorobowo zmieniona śluzówka w jamie ustnej;
• stosunek oralny bez wytrysku nasienia ale kontakt z preejakulatem przy obecności zmian, owrzodzeń i uszkodzeń śluzówki w jamie ustnej;
• stosunek seksualny w stanie odurzenia narkotykami lub (i) alkoholem; ograniczona świadomość i kontrola nad tym co, dzieje się wokół, utrudniają negocjowanie zachowań bezpieczniejszych, ponadto istnieje większe prawdopodobieństwo, że prezerwatywa nie zostanie użyta;
• rola aktywnego partnera podczas stosunku doodbytniczego, gdy pojawia się możliwość kontaktu z krwią; ryzyko zwiększa istnienie mikroskopijnych uszkodzeń i ranek na żołędzi i penisie;
• używanie wspólnych zabawek erotycznych (bez zabezpieczenia ich prezerwatywą lub bez ich zdezynfekowania, jeśli są zabrudzone płynami ustrojowymi, zwłaszcza krwią).

UWAGA: najbardziej ryzykowna jest pierwsza z wymienionych form aktywności seksualnej. Co do drugiej wśród specjalistów nie ma jednoznacznej opinii co do poziomu ryzyka, ale możliwość zakażenia przy kontakcie sperma – jama ustna istnieje bezsprzecznie.

Ryzykowne formy aktywności seksualnej

Przy tych zachowaniach zakażenie wirusem HIV jest prawdopodobne, choć ryzyko dużo mniejsze niż w sytuacjach omówionych wyżej:

• rola aktywnego partnera podczas stosunku doodbytniczego bez kontaktu z krwią;
• fellatio – pieszczenie ustami i językiem męskich narządów płciowych bez wytrysku nasienia do ust (tzw. fellatio interruptio) – zakaźny jest też preejakulat (płyn pojawiający się przed wytryskiem);
• stosunek doodbytniczy zabezpieczony prezerwatywą w sytuacji, gdy prezerwatywa ulegnie uszkodzeniu podczas użycia lub gdy została nieprawidłowo założona; czynnikiem znacznie obniżającym ryzyko w takiej sytuacji jest natychmiastowe przerwanie kontaktu seksualnego;

Mało ryzykowne formy aktywności seksualnej

Przy tych zachowaniach zakażenie wirusem HIV jest możliwe teoretycznie:

• głębokie pocałunki;
petting polegający na pieszczeniu ciała partnera łącznie z narządami pod warunkiem unikania kontaktu ust ze świeżymi skaleczeniami, zadrapaniami i widocznymi otarciami na skórze;
• wzajemna masturbacja bez kontaktu ze świeżymi zadrapaniami i skaleczeniami oraz zewnętrznych narządów płciowych ze spermą oraz wydzieliną pochwy;
• fisting, czyli wprowadzanie dłoni do odbytu;
• fingering, czyli wprowadzanie palca do odbytu;
• annilingus, czyli kontakty oralno-analne.

Bezpieczne formy aktywności seksualnej

Przy dry sexie, czyli suchym seksie, nie dochodzi do kontaktu błony śluzowej z płynami ustrojowymi:

• przytulanie się, obejmowanie, pocałunki;
• petting polegający na dotykaniu ciała partnera bez kontaktu z potencjalnie zakaźnymi płynami ustrojowymi;
• necking (pieszczenie ciała partnera od pasa w górę);
• każdy rodzaj wzajemnego masażu;
• erotyczna rozmowa;
• wspólny prysznic lub kąpiel.

Jeśli praktykujecie coś, czego nie tu nie znajdziecie, to skorzystajcie z informacji wymienionych na początku i sami oceńcie, na ile zachowanie jest ryzykowne.

Zasady bezpieczniejszego seksu powinno stosować się również wtedy, gdy zakażone są obie osoby. Dostarczanie sobie wzajemnie nowych porcji wirusa może przyspieszyć progres choroby.